Tuyến yên là một trong những tuyến nội tiết có vai trò quan trọng trong cơ thể con người. Đặc biệt, đây là nơi điều tiết các hoạt động sinh trưởng phát triển, tác động rất lớn đến quá trình phát triển chiều cao của trẻ. Hãy cùng tìm hiểu cụ thể hơn các chức năng của tuyến yên và vai trò đối của cơ quan này đối với chiều cao qua bài viết sau đây của Làm sao để cao nhé!
Tuyến yên là gì? Có chức năng gì?
Tuyến yên là một phần của hệ thống nội tiết, có hình bầu dục và kích thước chỉ bằng hạt đậu, nằm ở sau mũi, gần bên dưới não và được gắn vào vùng dưới đồi bằng một cấu trúc hình cuống.
Tuyến yên được chia thành các phần gọi là “thùy”, gồm thùy trước và thùy sau.
Thùy trước có vai trò sản xuất các nội tiết tố có tác dụng điều hòa các hoạt động của cơ thể trên phạm vi rất rộng, từ tăng trưởng đến sinh sản đến sự sản xuất nội tiết tố kiểm soát bởi vùng dưới đồi. Thùy sau là nơi tập trung khoảng 50.000 đầu mối dây thần kinh liên lạc khắp mọi phần trong cơ thể.
Theo đó, thùy trước sản xuất các loại nội tiết tố khác nhau:
- Nội tiết tố tăng trưởng: Điều hòa sự tăng trưởng và phát triển thể chất bằng cách kích thích sự phát triển ở hầu hết các mô, tập trung ở cơ và xương.
- Nội tiết tố kích thích tuyến giáp: Kích hoạt tuyến giáp giải phóng các nội tiết tố tuyến giáp. Các nội tiết tố này đóng vai trò quan trọng đối với quá trình trao đổi chất của cơ thể.
- Nội tiết tố vỏ thượng thận: Kích thích tuyến thượng thận sản xuất cortisol cùng nhiều nội tiết tố khác.
- Hormone kích thích nang trứng: Tham gia vào quá trình tiết estrogen và điều hòa sự phát triển của tế bào trứng ở nữ giới, sản xuất tinh trùng ở nam giới.
- Nội tiết tố tạo hoàng thể: Đóng vai trò quan trọng trong việc sản xuất estrogen ở nữ giới và testosterone ở nam giới.
- Prolactin: Giúp phụ nữ đang cho con bú sản xuất sữa.
- Endorphin: Giảm đau và có liên hệ với các trung tâm kiểm soát khoái cảm của não bộ.
- Enkephalins: Liên hệ chặt chẽ với Endorphin và có tác dụng giảm đau.
- Nội tiết tố kích thích tế bào hắc tố beta: Kích thích tăng sắc tố da chống lại bức xạ tia cực tím khi tiếp xúc với ánh nắng mặt trời.
Thùy sau tuyến yên sản xuất các nội tiết tố:
- Vasopressin: Nội tiết tố chống mất nước, ngăn ngừa tình trạng cơ thể bị mất nước quá nhiều.
- Oxytocin: Kích thích sự co bóp tử cung trong quá trình chuyển dạ và kích thích tiết sữa mẹ.
Những hoạt chất do tuyến yên tiết ra (cả thùy trước và thùy sau) đều sẽ đi thẳng vào máu, được dẫn đi khắp cơ thể, giúp điều tiết nhiều hoạt động trong cơ thể. Ngay cả hoạt động tình dục của con người cũng bị điều khiển bởi tuyến yên, điều hòa quá trình trao đổi chất, biến đổi thực hành nhiều dạng năng lượng khác nhau. Chính vì vậy, tuyến yên có tác động rất lớn trong hệ thống nội tiết, điều khiển và kiểm soát nhiều chức năng trong cơ thể nói chung và kiểm soát hoạt động của tất cả các tuyến nội tiết khác nói riêng.
Các rối loạn tuyến yên ảnh hưởng đến sức khỏe chiều cao
Hoạt động của tuyến yên ảnh trưởng trực tiếp đến sức khỏe và sự phát triển của mỗi người. Vì các nguyên nhân chủ quan và khách quan khác nhau, tuyến yên có thể gặp phải các rối loạn sau đây:
- Các khối u tuyến yên: Đây không phải là ung thư. Tuy nhiên, nó cản trở việc giải phóng các hormone. Khi khối u đè lên các vùng khác của não, thị lực cũng có thể bị ảnh hưởng cùng với đó là tình trạng đau đầu diễn ra thường xuyên.
- Suy tuyến yên: Tuyến yên của bạn sản xuất rất ít hoặc không sản xuất một số loại nội tiết tố. Điều này có thể ảnh hưởng đến những thứ như tăng trưởng hoặc chức năng hệ thống sinh sản.
- To đầu chi: Do tuyến yên sản xuất quá nhiều nội tiết tố tăng trưởng, gây ra sự phát triển quá mức, đặc biệt là bàn tay và bàn chân của bạn. Bệnh này thường do khối u tuyến yên gây ra.
- Bệnh đái tháo nhạt: Quá trình sản xuất vasopressin xảy ra sự cố bất thường do chấn thương đầu, phẫu thuật hoặc phát triển khối u. Người bị bệnh này có thể thải ra một lượng lớn nước tiểu loãng lớn mỗi ngày, thường xuyên thấy khát, uống nhiều nước.
- Bệnh Cushing: Tuyến yên tiết ra quá nhiều hormone vỏ thượng thận dẫn đến tình trạng cơ thể dễ bị bầm tím, huyết áp cao, suy nhược và tăng cân. Bệnh này xuất hiện khi gần hoặc trong tuyến yên xuất hiện khối u.
- Tăng prolactin máu: Máu chứa một lượng prolactin cao bất thường, có thể dẫn đến vô sinh và giảm ham muốn tình dục.
- Chấn thương sọ não: Não phải chịu một lực tác động lớn, đôi khi nó có thể làm tổn thương tuyến yên và gây ra các vấn đề về trí nhớ, giao tiếp hoặc hành vi.
Vai trò của tuyến yên đối với chiều cao
Vai trò của tuyến yên đối với chiều cao được thể hiện thông qua hoạt động sản sinh nội tiết tố tăng trưởng của thùy trước tuyến yên. Nội tiết tố tăng trưởng thúc đẩy gan tạo ra một chất được gọi là yếu tố tăng trưởng giống insulin (IGF-1). Chất này và các hợp chất tương tự khác có liên quan đến sự phát triển của xương, thúc đẩy xương dài ra, chiều cao theo đó tăng trưởng thuận lợi.
Nội tiết tố tăng trưởng được tuyến yên sản sinh cả ngày nhưng đạt đỉnh trong giấc ngủ từ 22h00-1h00. Bên cạnh đó, nội tiết tố tăng trưởng cũng có sự tương tác với somatomedin trong chuyển hoá protein để phát triển sụn và phát triển cơ thể, kích thích tạo keo kết hợp sulfat vào sụn thông qua hàng loạt quá trình trao đổi chất, đặc biệt là sự ảnh hưởng đến quá trình tổng hợp protein trong cơ thể. Từ đây giúp hấp thu đủ lượng chất dinh dưỡng mà cơ thể cần để giúp tăng trưởng chiều cao tối đa.
Rối loạn tuyến yên cản trở sự sản sinh nội tiết tố tăng trưởng có thể khiến chiều cao tăng trưởng hạn chế. Do đó, tuyến yên được xem là cơ quan chỉ huy cao nhất sự phát triển chiều cao tự nhiên của mỗi người.
Kích thích tuyến yên sản sinh nội tiết tố tăng trưởng giúp tăng chiều cao?
Để trẻ vươn tới chiều cao lý tưởng thì trẻ cần phải đảm bảo được tuyến yên phát triển bình thường và quá trình tiết nội tiết tố tăng trưởng diễn ra liên tục. Khi nội tiết tố tăng trưởng tiết ra càng nhiều thì cơ hội cao lên của trẻ càng lớn.
Bổ sung dinh dưỡng từ thực phẩm
Chế độ dinh dưỡng lành mạnh, có lợi cho sức khỏe tổng thể sẽ tối ưu hóa quá trình sản xuất nội tiết tố tăng trưởng bằng cách giữ cho lượng đường và chất béo trong cơ thể được giữ ở mức kiểm soát. Một số loại thực phẩm có thể hỗ trợ tuyến yên hoạt động tốt: Trứng, cá, cà chua, nho, thịt, ngũ cốc… Tránh xa các thực phẩm dễ gây tăng cân và ảnh hưởng xấu đến việc kiểm soát hàm lượng Canxi trong cơ thể như: Rượu, bia, cà phê, thức ăn nhanh, nước ngọt có ga…
Duy trì cân nặng hợp lý
Trong một nghiên cứu cho thấy, lượng mỡ nội tạng cao có thể cản trở sự sản sinh nội tiết tố tăng trưởng từ tuyến yên, từ đó ảnh hưởng xấu đến phát triển chiều cao. Do đó, kiểm soát cân nặng hợp lý có ý nghĩa quan trọng đối với hệ xương cũng như sự phát triển của chiều cao.
Tập luyện thể thao
Một nghiên cứu cho thấy tuyến yên tiết ra hàm lượng nội tiết tố tăng trưởng nhiều hơn sau khi chúng ta tập luyện thể dục thể thao đối với hầu hết các môn thể thao. Bên cạnh đó, vận động phù hợp còn rất có lợi cho quá trình khoáng hóa và mô hình hóa xương khớp, tăng mật độ xương, hệ xương dẻo dai, linh hoạt. Kết hợp các yếu tố này, các bạn có thể sở hữu chiều cao vượt trội hơn nhờ vận động thể thao mỗi ngày.
Ngủ sớm trước 22h
Dù được sản sinh liên tục cả ngày nhưng vào ban đêm từ 23h – 01h sáng là thời điểm lượng nội tiết tố tăng trưởng tiết ra đạt đỉnh. Đây là kết quả của một nghiên cứu đo lường hàm lượng nội tiết tố tăng trưởng sản sinh vào nhiều thời điểm trong ngày. Điều kiện cần là cơ thể phải ở trong trạng thái ngủ sâu giấc. Do đó, các bạn cần đi ngủ trước 22h, đảm bảo cơ thể vào 23h đã ở trong trạng thái ngủ sâu giấc, tạo điều kiện thuận lợi để tuyến yên sản xuất nội tiết tố tăng trưởng.
Ngoài ra, giấc ngủ ngon và đủ giấc mỗi đêm cũng giúp cơ thể khỏe khoắn hơn, tinh thần thoải mái, sẵn sàng cho các hoạt động thể chất, học tập vào ngày hôm sau
Tiêm bổ sung nội tiết tăng trưởng
Nội tiết tố tăng trưởng được sử dụng để tiêm bổ sung vào cơ thể người là chế phẩm sinh học tái tổ hợp gen người. Sản phẩm này được chỉ định sử dụng cho những trẻ có chiều cao quá thấp so với ngưỡng trung bình, đã thực hiện xét nghiệm và cho kết quả hàm lượng nội tiết tố tăng trưởng trong máu ở mức thấp do tuyến yên không sản xuất đủ lượng nội tiết tố tăng trưởng cần thiết.
Tiêm nội tiết tố tăng trưởng đạt hiệu quả cao nhất trong giai đoạn 3-7 tuổi và phải duy trì tiêm định kỳ cho đến hết tuổi dậy thì.
Mức phí cho mỗi liệu trình tiêm nội tiết tố tăng trưởng khá cao, lên đến 100.000 USD và phải có sự chỉ định của bác sĩ. Nếu tùy tiện tiêm nội tiết tố này, cơ thể có thể gặp phải các tác dụng phụ: Phù người, sưng to ngón tay, nam giới bị to vú, ngủ gà ngủ gật, đầy bụng, sưng đau xương khớp. Ngoài ra, nó còn là nguyên nhân gây bệnh tim mạch, ung thư đường tiêu hóa, khối u giả trong não, xốp não…
Do đó, các bạn cần suy nghĩ và tham khảo ý kiến của bác sĩ kỹ lưỡng trước khi quyết định tiêm bổ sung chế phẩm nội tiết tố tăng trưởng.
Có bổ sung nội tiết tố tăng trưởng bằng đường uống được không?
Nội tiết tố tăng trưởng thực chất là một loại protein. Nếu bổ sung bằng đường uống dưới bất kỳ dạng nào: viên nang, viên nén, bột, siro… khi vào dạ dày, gặp axit dạ dày như pepsin, trypsin phân hủy và đào thải ra ngoài hoàn toàn, không hề có tác dụng cải thiện chiều cao.
Hiện nay, một số sản phẩm lợi dụng sự thiếu hiểu biết của người tiêu dùng, tiến hành quảng cáo, kinh doanh các sản phẩm bổ sung nội tiết tố tăng trưởng ở dạng viên uống. Mua và sử dụng những sản phẩm này không hề cải thiện lượng nội tiết tố tăng trưởng trong cơ thể. Thậm chí, nó có thể trở thành tác nhân gây ảnh hưởng xấu đến sức khỏe.
Thực tế, các doanh nghiệp kinh doanh sản phẩm uy tín sẽ không quảng cáo, giới thiệu sản phẩm bằng các thông tin phản khoa học. Do đó, các bạn cần tuyệt đối cẩn thận khi tìm hiểu thông tin sản phẩm nào trên thị trường, chỉ tin tưởng và sử dụng sản phẩm uy tín, đã được các cơ quan chuyên trách kiểm định và cấp phép lưu hành.
Hy vọng những thông tin mà mình chia sẻ đã giúp các bạn hiểu rõ tầm quan trọng của tuyến yên, nội tiết tố tăng trưởng đối với quá trình phát triển chiều cao. Đừng quên theo dõi blog Lamsaodecao mỗi ngày để cập nhật thêm những kiến thức mới nhất về tăng chiều cao nhé!
